dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Strona główna · Artykuły · Galeria zdjęć · Forum strony Olejów · Szukaj na stronie Olejów · Multimedia
 
isa, dnd.rpg.info.pl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Nawigacja
Strona główna
  Strona główna
  Mapa serwisu

Olejów na Podolu
  Artykuły wg kategorii
  Wszystkie artykuły
  Galeria zdjęć
  Pokaz slajdów
  Panoramy Olejowa 1
  Panoramy Olejowa 2
  Panoramy inne
  Stare mapy
  Stare pocztówki Olejów
  Stare pocztówki ZałoĽce
  Stare pocztówki inne
  Stare stemple 1
  Stare stemple 2
  Multimedia
  Słownik gwary kresowej
  Uzupełnienia do słownika
  Praktyczne porady1
  Praktyczne porady2
  Archiwum newsów
  English
  Français

Spisy mieszkańców
  Olejów
  Tro¶cianiec Wielki
  Bzowica
  Białokiernica
  Ratyszcze
  Reniów
  Ze starych ksi±g

Literatura
  Ksi±żki papierowe
  Ksi±żki z internetu
  Czasopisma z internetu

Szukaj
  Szukaj na stronie Olejów

Forum
  Forum strony Olejów

Linki
  Strony o Kresach
  Inne przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe
  Varia
  Nowe odkrycia z internetu

Poszukujemy
  Ksi±żki

Kontakt
  Kontakt z autorami strony

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
Aktualnie na stronie:
Artykułów:1281
Zdjęć w galerii:1879

Artykuły z naszej strony
były czytane
6109653 razy!
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Zapraszamy naszych Czytelników do wspólnej zabawy. Je¶li znacie jakie¶ słowo z dawnej gwary kresowej, którego nie ma w tym słowniku - napiszcie do nas, albo sami je dodajcie w "Uzupełnieniu do słownika".

To ostatnie bardzo ładnie się nadaje do takiego dodawania (bardzo prosta obsługa). Pocz±tkowo tu mieli¶my wła¶nie umie¶cić nasz słownik, ale w końcu z tego pomysłu zrezygnowali¶my. W takiej postaci jak poniżej jest po prostu ładniejszy i czytelniejszy. Od razu widać wszystkie hasła, a dodatkowo istnieje jeszcze możliwo¶ć wydrukowania i pokazania go starszym osobom. Wasze hasła z "Uzupełnienia do słownika" też będ± tu dopisywane.

Serdecznie zapraszamy
Administratorzy strony internetowej "Olejów na Podolu"


SŁOWNIK GWARY KRESOWEJ

obecnie na stanie: 392 hasła
(uaktualnione 30 wrze¶nia 2008; nowo¶ci zostały wyróżnione )

Hasła pochodz± od sze¶ciu osób, przy każdym zaznaczyli¶my Ľródło literkami w nawiasie.

[AW] - Antoni Worobiec (Tro¶cianiec Wielki) - z ksi±żki "Tro¶cianiec Wielki - Wie¶ Ziemi Załozieckiej", 1999
[AS] - Anna Szczanowicz, z domu Łokieć (Tro¶cianiec Wielki)
[] - Henryk ¦liwa (Bzowica)
[JM] - Józef Masztalerz (Białokiernica)
[KD] - Kazimierz Dajczak (Olejów)
[M] - pani Maria (Milno)



a to to to

zwrot o nie słuchaj±cym dobrych rad (dziecku, czasem dorosłym), którego spotkała kara, np. dziecka które sparzyło się pokrzyw± i zaczęło płakać się nie żałowało, tylko mówiło się "a to to to, a to to to" [H¦]

a wo

o tutaj (np. "- Gdzie leży nóż? - A wo, tuwo") [H¦]

ali wo

ależ sk±d, mowy nie ma [AW]

antek

łobuz, chuligan [AW]

anzug

ubranie, zwłaszcza męskie [AW]

asenterunek

pobor do wojska, asenterunkowy - poborowy [JM]

bachor

dziecko, zwłaszcza żydowskie [AW]

badunia

miejsce do prania na rzece [M]

badyl

chwast [AW]

bajdeła

młokos, nierób [JM]

bajstruk

nie¶lubne dziecko [AW]

bajura

kałuża (bajoro) [AW]

balonami

szybko, piorunem [JM]

bałabuch

a) zwykle kiepsko wypieczone ciasto, lub ugnieciona ze sieczk± glina - jako materiał budowlany [AW], b) bułka drożdżowa niesłodka pieczona na okres Nowego Roku dla częstowania dzieci, które chodziły z życzeniami - szczodrowaniem [H¦]

bambetel

drewniana ława do siedzenia, a po rozsunięciu siedziska łóżko do spania [H¦]

baniaczek

metalowy kubek [H¦]

baniak

a) duży garnek metalowy [AW], b) garnek [AS]

banta

grzędy np. "słońce już zaszło i kury poszły na banta" [JM]

baraboje

ziemniak (mówiło się na obszarze od Lwowa do Kamienia Podl. "NagotowaŁa cały baniak baraboji") [AW]

baraboli

kartofle [JM]

batug

bat [JM]

besztać

robić ostre wymówki [AW]

bękart

niezno¶ny dzieciak [AW]

bihme

przysięga, potwierdzenie, przekonanie kogo¶, że mówi się prawdę [H¦]

bobsko

strach, udziwnienie [AW]

bodak

oset [H¦]

bodziak

oset, kłuj±ca ro¶lina [AW]

bolka

piłka gumowa [AW]

bor

wiertło [JM]

bormaszyna

wiertarka [JM]

braha

pozostało¶ć po odparowaniu alkoholu z zacieru [H¦]

bratrura

piekarnik [JM]

brechać, breszyć, nie bresz

kłamać, nie kłam! [AW]

brusek

osełka do ostrzenia np. kosy [JM]

bucim

na niby, na żarty [H¦]

budny

powszechny, zwykły (dzień) [AW]

bungu

spirytus [H¦]

bzina

czarny bez [JM]

cajg

bawełniany materiał do szycia mocnych ubrań roboczych [KD]

całuszka

piętka, pierwsza i ostatnia kromka chleba z bochenka [H¦]

cedyłko

cedzak do mleka z tkaniny [H¦]

chabas

chwast [AW]

chlipać

płakać, szlochać po kryjomu [H¦]

chojci na ruci

chodĽ na ręce ! [AW]

chopta

trawa [H¦]

chrapy

nozdrza [AS]

chrobak

robak, glizda [H¦]

chudoba

zwierzyna - inwentarz [H¦]

chwost

ogon [AW]

cidełko

płócienna tkanina do cedzenia mleka [AS]

ciumać, cium, pociumać

całować (znane było powiedzenie: "po ciumaj mamusi") [AW]

ciupryk

założyć lewy but na praw± nogę lub odwrotnie [JM]

cybuch

małolat, chłopak niedojrzały (lub też pogardliwe przezwisko Żyda) [AW]

czeladĽ

rodzina [H¦]

czerkać

pocierać zapałk± o draskę, lub obracać trybik zapalniczki [JM]

częstokół

parkan, płot drewniany z zaostrzonych palików [JM]

czuchrać

długotrwałe drapanie [H¦]

czuć duch

czuć ciepło np. "już si pali w piecu i czuć duch" [JM]

ćwach

gwóĽdĽ [H¦]

debra

wertepy, pagórki, zaro¶la [AW]

deszczka

deska [AW]

didko

a) diabeł "Didku go wi?" [AW], b) diabeł. W wymowie "d" miękkie [JM]

do glidu

równo w rzędzie np. ustawić półkopki (mędle) w rzędzie [JM]

dobawić

dolać, dosypać, np. ¶mietany do zupy [H¦]

dobnia

1) pieniek np. do r±bania drewna, 2) drewniany walec z rekoje¶ci± służył jako wbijak, ubijak [JM]

dornik

przebijak ¶lusarski [H¦]

dójki

strzyki u krowy [AS]

drahle, drygli

galaretka z mięsa [AW]

drańcie

osoba o złej opinii, lub stare zniszczone rzeczy [AW]

dryhle

(także studzinina) - galareta z nóżek [H¦]

drypcia

pogardliwie o starej kobiecie [AW]

dryzda

brzydka, chuda dziewczyna [AW]

drzewko

choinka bożonarodzeniowa [AW, H¦]

duca

gdy cielę, jagnię uderza mord± o wymię w czasie ssania [H¦]

duć

dmuchać, "Ali duji" (o wietrze) [AW, H¦]

duldak

smoczek [H¦]

duże

dobry, "duże dobry ten" (...bardzo dobry ten...) [AW]

dziabarakać

pyskować [JM]

dziaduch

słoma na podłodze w okresie Bożego Narodzenia [H¦]

dżagan

kilof, oskard [H¦]

europlan

samolot [H¦]

fana

chor±giew [H¦]

fasować

termin raczej wojskowy - pobrać z magazynu należn± odzież, żywno¶ć, broń [JM]

feca

onuca, owijka [H¦]

ferflasza

manierka - metalowa butelka [H¦]

fest

bardzo mocno [AW]

financ

urzędnik finansowy [AW]

frojmycha

kobieta nie dbaj±ca o siebie, Ľle ubrana - niechlujna, brudna [H¦]

funio

ważniak, zarozumialec, "ali struga funia!" (udaje ważniaka) [AW]

fura

wóz konny [H¦]

gdula

gruszka [AW]

gilza

łuska bez pocisku [JM]

gnypak

tępy nóż [AW]

go¶ciniec

droga główna od miejscowo¶ci do miejscowo¶ci [H¦]

gradus

termometr, stopień Celsjusza [H¦]

grale

rodzaj wideł 3 lub 4 palczastych [JM]

gudz

węzeł na sznurku (nie do rozwi±zania) [H¦]

guła

osoba mało inteligentna [AS]

gwer

a) karabin, lub ogólnie broń [AW], b) karabin [H¦]

gzić się

zachowanie zwierz±t podczas rui [H¦]

hadiuka

w±ż, padalec [JM]

hadziuka

zło¶liwiec "To taki hadziuka, do studni ni dopu¶ci". [AW]

hajdamaka

pogardliwie Ukrainiec (awanturnik) [AW]

hajno

żmudnie, uci±żliwie [JM]

halaburda

awanturnik, awantura, burda, "Pupili sy, ta narubili halaburdy". [AW]

halawa

nie zasiany plac w zbożu [H¦]

halukać

nawoływać, np. do wstawania [H¦]

hamaj

tak się mówiło do dziecka żeby jadło [H¦]

harbuz

wspólna nazwa dyni, arbuza, melona [JM]

harmider

(także rajwach) gwar, hałas [H¦]

haukać

szczekać [JM]

hela

skrzynia ładowna w wozie konnym [JM]

het

tam - gdzie¶ (np. "idĽ het" - idĽ sobie) [H¦]

hołodryga

oberwaniec, nicpoń, łajdak [AW]

horpyna

wielka kobieta [AW]

hrabczuki

nie¶lubne dzieci hrabiego z dziewczynami z pobliskich wiosek (podobno było ich kilkoro :) [JM]

hreczka

gryka [H¦]

hryckal

szpadel [H¦]

huby

grzyby [H¦]

hurdzi

warczy, np. motor [H¦]

hurma

grupa [H¦]

hyckać

skakać, podskakiwać [AW]

hyczka

nać ro¶liny [H¦]

hylaka

konar, gał±Ľ [H¦]

jadaczka

wulgaryzm: usta, gęba [AW]

juszka

a) rzadka zupa, wodnista czę¶ć zupy, Pytano więc: "chcesz jeszcze zupy ? - Tak, ali samy juszki" [AW], b) wywar z suszonych owoców, sama woda z barszczu, zupy [H¦]

kaban

wieprz, ¶winia [AW]

kacap

głupiec, pogardliwie - Rosjanin [AW]

kaczan

ogryzek z owocu lub gł±b z kapusty [H¦]

kalabania

kałuża, grz±skie błoto na drodze [AW]

kałamucić

m±cić, mieszać [AW]

kałatać

klekotać [JM]

kanon

armata [H¦]

kaparzyć, kaparstwo

Ľle robić, zła robota, partactwo [AW]

kapsel

spłonka [JM]

kapszuk

wysuszony pęcherz moczowy wieprza używany jako woreczek na tytoń [H¦]

kapu¶cinie

pozostało¶ci kapusty po wycięciu główki [JM]

kapuza

kaptur [JM]

kartoflinie

łęty kartofli [JM]

kaszkiet

czapka [AS]

katapula

proca [H¦]

katulać

toczyć (np. "wóz się katula pod górę") [H¦]

kazać

mówić, powiedzieć [JM]

kidać, kin±ć

rzucać [AW, H¦]

kiernica

studnia o drewnianym szalunku - ocembrowaniu [H¦]

kiszka

kaszanka [H¦]

kluczka

1) węzeł na sznurowadłach przy butach. 2) ucięta gał±Ľ ok. 1,20 m z krótk± odnog± na końcu pod k±tem ostrym. Służyła m.in. do podnoszenia bron w czasie bronowania. 3) szydełko do dziergania [JM]

knysz

chleb ¶wi±teczny [AW]

kociuba

długa żerdĽ zakończona poprzecznie deseczk± do wygarniania żaru w piecu chlebowym [H¦]

kole¶nie

dwa koła na osi umocowane z przodu ręcznego pługa. Zapewniały równ± głęboko¶ć orki [JM]

kołotuszka

a) drewniany przyrz±d do rozgniatania [AW], b) kwirlejka do rozdrabniania potraw [H¦]

koromiesło

nosidło 2 wiader na ramieniu [H¦]

koropka

pojemnik na zrywane owoce [JM]

korowaj

obrzędowe ciasto weselne, z pszennej m±ki, owalnego kształtu, z wierzchu ozdobione [AW]

kosa

warkocz [H¦]

kostka

pestka owocu czere¶ni, wi¶ni, ¶liwki [AW, JM]

kraszanka

jaja zabarwione na jeden kolor, ozdoba wielkanocnego stołu [AW]

krosznia

worek na obrok zawieszany koniom na szyi. Służył do karmienia koni w czasie dłuższego postoju [JM]

król

snopek z kilku zbóż ustawiany w rogu izby na Boże Narodzenie [JM]

kryszka

okruszek [JM]

kryszyć

rozdrabniać [JM]

kryżałka

grubo pokrojona kapusta np. do barszczu [JM]

kucać

przysiad [H¦]

kucia

¶winka [JM]

kucza

a) mały ciemny pokój, pomieszczenie dla zwierz±t [AW], b) chlewik, niska szopa [H¦]

kuczyć się

tęsknić, nudzić się, "kuczy mi si za tob±" [AW]

kuczyrawy

kto¶ o kręconych włosach [H¦]

kudłaj

przezwisko Żyda [AW]

kukurudza

we wschodniej gwarze kukurydza [H¦]

kułak

pię¶ć [H¦]

kupla

szeroki pas (wojskowy) [H¦]

kuszka

puszka na osełkę do kosy zawieszana na pasku u spodni [JM]

kutas

element ubioru - pompon, frędzel [JM]

kutia, kucia

potrawa wigilijna z pszenicy, maku itd. [AW]

lice

lejce [AS]

lichtarka

latarka, mówiono "we¶ lichtarke idĽ do lochu" [AW]

ligać

leżeć, położyć się [H¦]

loch

rodzaj piwnicy ziemnej poza domem. Czę¶ć wkopana w ziemi i czę¶ć wystaj±ca obsypana grub± warstw± ziemi. Służył do przechowywania produktów spożywczych i ziemniopłodów. [JM]

ładuszczak

garnek gliniany do mleka [H¦]

łopuch

łopian [JM]

łoszak

Ľrebak, młody koń [H¦]

ług

roztwór do prania sporz±dzany domowym sposobem przez wrzucanie rozżarzonych szczap do wody i odstaniu [JM]

łupy

łupiny np. z ziemniaków [JM]

łymiszka

gęsta kasza kukurydziana, najczę¶ciej polana słonin± ze skwarkami [JM]

łyskać się

błyskać się [AW]

maciurka

żeńskie ro¶liny konopii [H¦]

maćko

duży wystaj±cy brzuch [JM]

majzel

przecinak ¶lusarski [H¦]

makohon

drewniany wałek do ucierania maku [AW]

makutra

donica, naczynie do ucierania ciasta [AW]

manszet

mankiet [AW]

maszingwer

karabin maszynowy [JM]

ma¶niczka

kierzynka, służyła do wyrobu masła [JM]

menelarz

złomiarz [H¦]

meszty

półbuciki damskie, lub męskie [AW, H¦]

mienkuszka

miękka czę¶ć chleba lub bułki [AW]

miesi±c

księżyc [H¦]

miętkuszka

¶rodkowa czę¶ć kromki chleba, bez skórki [H¦]

młynek

wialnia [JM]

motowidło

poł±czone dr±żki, z jednej strony w kształcie litery T a z drugiej Y. Służyły do nawijania przędzonej na k±dzieli wełny, lnu lub konopii [JM]

motuzek

sznurek [H¦]

mraka

mgła, drobny deszczyk [AW]

muterka

nakrętka [JM]

mykicić się

mylić, pl±tać, mataczyć [AW]

mysiurki

miejsce w stodole nad klepiskiem [JM]

mysziginowaty

głupkowaty [H¦]

mytka

¶cierka, zmywak do naczyń [H¦]

na zdogońce

praca na szybkiego, na wy¶cigi [H¦]

naduć się

pogniewać, nie rozmawiać [H¦]

naobkoło

naokoło, dookoła [AW]

narychtować

naprawić [H¦]

niecki

wydłubany w pniu owalny pojemnik z uchwytami po bokach [JM]

nieludziany

niegrzeczny np. "nieludziany bachor" [JM]

niezdały

a) do niczego, nie przydatny [AW] b) chorowity, słaby, rzecz nieprzydatna [H¦]

niuchać

w±chać [H¦]

niuńka

niedołęga, nie umiej±cy sobie radzić [AW]

niwistka

synowa zamieszkała u te¶ciowej [JM]

nużda

a) nędza, bieda [AW], b) wieloznaczne; np. "na nużdę ci to?" - "po co ci to?"; "nużda ciężka z bachorami" - "co za niedobre dzieci" [H¦]

nypać

wtykać nos, wszędzie zagl±dać [KD]

oberemek

naręcz np. przynie¶ć oberemek drewna [JM]

odwirek

futryna u drzwi [JM]

oj to tam

lekceważ±co: co¶ takiego, wielkie rzeczy [H¦]

okołot

oczyszczona porcja słomy, używana potem m.in. do napełniania sienników, wyrobu mat [JM]

ołówek chemiczny

ołówek kopiowy [JM]

ouwa

pomniejszenie, zlekceważenie czyjego¶ czynu, np.naprawiłem płot - ouwa wielka mi robota [H¦]

osikowe

o mleku - na pół zsiadłe [JM]

paciorek

koralik; paciorki to korale [H¦]

paciuk

wieprz (tuczony) [AW, H¦]

palica

laska do podpierania się [H¦]

pałka

kij [AS]

pampuch

rodzaj P±czka (na oleju) [AW]

panterka

perliczka [JM]

papendekiel

karton, papier na karton [H¦]

paraszut

spadochron [JM]

parkocze

odgłos gotuj±cej się kaszy, ziemniaków [H¦]

parpać

grzebać w ziemi np. "kury się parpały" [JM]

patron

nabój [JM]

pełechy, pelechaty

długie potargane włosy (kudłaty) [AW]

perewerty

co¶ gwałtownie gotuj±cego się np. "zupa już perewerty" [JM]

pieszki

pieszo, na piechotę [AW]

pi¶ko

siusiak :) [JM]

płatwa

rodzaj belki [JM]

podlizajło

lizus [AW]

podołek

pojemnik zrobiony z fartucha do zbierania owoców, grzybów, czego¶ naprędce gdy brak siatki czy koszyka [H¦]

podpałek

placek wypiekany z ciasta chlebowego przed pieczeniem chleba, na skraju paleniska od płomienia nagrzewanego pieca, st±d nazwa tego placka [H¦]

podwody

przymusowa praca np. na rzecz wojska z gospodarzem, końmi i wozem [JM]

pokin±ć

pozostawić, "pokinut ojca i matkę" [AW]

pokradajęcy

ukradkiem [JM]

poma¶cić

posmarować chleb [H¦]

port

przędza inna niż wełniana. Mówiło się np.o swetrze "to nie wełna, to port" [JM]

postronek

sznur np. prowadzić cielę na postronku [JM]

posudek

pojemnik [JM]

potachn±ć

zmniejszyć objęto¶ć przez uleżenie się np. kapusta w beczce, siano na strychu [JM]

potałapany

pochlapany, np. "pierogi potałapane ¶mietan±" [JM]

potasz

proszek do pieczenia (soda oczyszczona) [H¦]

potoczyć

wypłukać, np. kubek wod± [H¦]

potyrcze

mały, niepozorny, niewydarzony [AW]

powalać się

ubrudzić się np. błotem [JM]

pozłotka

folia aluminiowa lub cynkowa [JM]

półkopek

stóg zboża z kilkunastu snopków w polu [H¦]

pranik

deska z r±czk± do prania - uderzania mokrego zwiniętego w rolkę prania [H¦]

prażnik

odpust, ¶więto [AW]

proch

kurz (mówiło się: "po¶cieraj prochy") [AW]

przetak

sito [AS]

przędziwo

półprodukt do przędzenia lnu lub konopii [JM]

przyczynek

dokładka do porcji obiadu, do wagi itp. [H¦]

pszono

jagły, oczyszczone z łusek proso [JM]

puczka

czubek palca (miara, np. szczypta soli) [H¦]

pulares

portmonetka [H¦]

purwatka

rzadzizna, rzadka zupa [JM]

puryc

elegant, szpanuj±cy kawaler [JM]

putnia

wiadro [AW, H¦]

pypka

sutek [H¦]

pypka

smoczek [AW]

rabanki

piegi [H¦]

radyrka

gumka do ¶cierania ołówka [H¦]

rajtki

spodnie wkładane do butów "oficerek" rozszerzane przy kolanach na zewn±trz [JM]

rajwach

(także harmider) gwar, hałas [H¦]

recht

słowny np. "szewc miał recht, bo zrobił buty w terminie jak obiecał" [JM]

ret'kwa

rzepa, rzodkiew [JM]

ruchla

przezwisko Żydówki (starej, brzydkiej) [AW]

rychtować

przygotowywać: mówiło się "Narychtuj sy ubrani na jutro!" [AW]

ryćkać

kopać, orać byle jak [JM]

ryhać

kaszleć [H¦]

rynka

niski, płaski rondel z r±czk± [AW]

ryskal

łopata do kopania [AW]

ryziaki

gałęzie po scięciu drzewa. Hylaki gałęzie na drzewie [JM]

rzemyk

pasek do spodni [H¦]

rzeszoto

rodzaj sita o znacznie większych oczkach [JM]

samogonka

gorzałka, bimber, wódka swojej roboty [H¦]

sapa

motyka [H¦]

siać

rzucać zbożem przy szodrowaniu tj. składaniu życzeń noworocznych [JM]

siarniki

zapałki [AW]

sinka

a) niebieska farbka do bielizny [AW], b) dodatek do krochmalenia bielizny, ultramaryna [JM]

siny

kolor niebieski [H¦]

skałka

zadra z deski [H¦]

skopek

pojemnik do dojenia np. krów [JM]

słychać

czuć; np. psucia się potrawy - "już t± szynkę słychać" [H¦]

smarowóz

brudas, brudno ubrany człowiek [AW]

smażenica

jajecznica [H¦]

sparżny

łakomy [H¦]

spu¶cić

tu w znaczeniu ¶ci±ć drzewo np. "poszli do lasu spu¶cić 2 brzozy" [JM]

studzienina

galaretka z mięsa [AW], (także dryhle) - galareta z nóżek [H¦]

swacha

swatka [H¦]

swarzyć się

kłócić się [H¦]

szajbka

podkładka [JM]

szaragi

drewniana, stoj±ca rama z kołkami, służ±ca do wieszania odzieży [AW]

szarawary

obszerne spodnie [H¦]

szczezn±ć

zgubić się, przepa¶ć - "szczezła mi zapinka" [AW]

szczodrowanie

życzenia noworoczne [H¦]

szepetlawy

sepleni±cy (w mowie) [AW]

szkarałupa

skorupka z jajka lub orzecha [H¦]

szkrabać

drapać [H¦]

szkraby

stare buty [H¦]

szlijki

szelki do spodni [H¦]

szmira

gęsty ciemny smar do wozów [H¦]

sznajdyza

narzynka do metalu [JM]

sznyrać

grzebać za czym¶, szukać czego¶ [JM]

szparhać

zjeżdżać z górki np. na sankach, często na butach [JM]

sztany

a) spodnie [AW], b) spodnie, rajtki do butów z cholewami [H¦]

sztreka

kolej [H¦]

sztubak

uczeń klas pocz±tkowych [JM]

szturpak

dziewczyna nierozgarnięta [AW]

szuma

szumowiny zbieraj±ce się na powierzchni gotowanej zupy [JM]

szwajsować

spawać [JM]

szwytko

szybko, "idĽ tam szwytko" [AW]

szyf

statek [H¦]

¶cielić

rozkładać po¶ciel do spania lub po spaniu [AW]

¶cil

sufit, często drewniany [H¦]

¶labizować

słabo czytać [H¦]

¶loza

łza [AW]

tarabanić

a) gramolić się, ciężko dĽwigać [AW]. b) łomotać, hałasować uderzaj±c w co¶ mocno [JM] c) gramolić się gdzie¶ lub na co¶ [JM]

taskać, taszczyć

nie¶ć mozolnie, z wysiłkiem [AW]

telepać się

trz±¶ć, człapać, i¶ć powoli [AW]

terebić

obierać np. jabłka, ziemniaki [JM]

termiecie

odpady lnu lub konopi w czasie międlenia, paĽdzierze [JM]

tłumak

zawinięty w płótno - prze¶cieradło jaki¶ pakunek i niesiony na ramieniu, na plecach [H¦]

tok

miejsce w stodole, klepisko [JM]

trumkać

brzd±kać [JM]

trynie, trynia

drobna słoma [JM]

tuj tuj

za chwilę (np. "tuj tuj by go złapał") [H¦]

tuman

Ľle ucz±cy się [H¦]

tyćko

malutko, troszeczkę [H¦]

tyr

dziegeć [JM]

walki

bochny gliny zmieszanej z pociet± słom±. Służyły do wypełniania przy stawianiu ¶cian budynków. [JM]

wańciuch

żoł±dek, wielki brzuch, kałdun [JM]

warenice

ugotowane placuszki na pierogi (gdy zabrakło farszu) [JM]

wereta, wereto

a) płótno, narzuta, prze¶cieradło, płachta ze zgrzebnego płótna [AW], b) płachta - plandeka z płótna własnej roboty do noszenia trawy, słomy, li¶ci itp. [H¦]

wiecheć

wkładka do butów (ze słomy) [H¦]

wołochaty

owłosiony [JM]

wotawa

potraw, drugi pokos trawy [JM]

wstromić

a) włożyć, wetkn±ć np. "wstromił głęboko widły w siano" b) zapodziać co¶ np. "wstromił okulary Bóg wi gdzie" [JM]

wsylić

nawlec np. igłę [JM]

wtrynić

wtr±cać się bez pytania np. "zawsze musisz wtrynić swoje 3 grosze do rozmowy" [JM]

wyszynk

restauracja z wódk± [H¦]

wy¶ciółki

wkładki ze słomy wkładane zim± do butów [JM]

wże

już, "Ty wże mówiła z mam±?" [AW, H¦]

za pazuch±

pod pach± [H¦]

zabagać

zachciewać [H¦]

zabełtać

a) zamieszać w naczyniu, np. zsiadłe mleko; b) komu¶ zawrócić w głowie - np. chłopak pannie, oszust kupuj±cemu [H¦]

zabezdurno

bezpłatnie, darmo [AW]

zabihmać się

przysi±c, że mówi się prawdę [AW]

zabućko, zabudĽko

zapominalski [AW, H¦]

zagumnienki

ogrody, sady za domami, tylne strony zabudowań gospodarczych [AW]

zahałakać

zaj±ć się czym¶, zainteresować np. "dziecko zahałakało się lalk± i przestalo płakać" [JM]

zahata

ocieplenie z li¶ci na zimę stawiane przy ¶cianach domów [JM]

zaj±ć się

tu w znaczeniu wzniecić ogień np. "od niedopałka zajeła si studoła" [JM]

zakoziabn±ć

ostygn±ć,stężeć np. "ugotowane kartole już zakoziabły" [JM]

zakryszka

jarzyna do zup i rosołów [AW]

załubni

wyjazdowe sanie, ozdobne i wygodne [AW]

zamurdzony

umorusany [AW]

zaparpać

zagrzebać [H¦]

zapaska

fartuch [H¦, AS]

zapraszka

a) zasmażka, zaprawa do zagęszczania potraw [AW], b) sos, zaklepka [H¦]

zaprzeć

zamkn±ć, np. drzwi [H¦]

zasiek

s±siek [JM]

zaszportać się

potkn±ć się [H¦]

za¶cigać

zapinać, np. guziki w spodniach [H¦]

zawodzić

¶piewać przeci±gle [JM]

zawołoki

przybłęda [AW]

zazula

a) kukułka [AW], b) biedronka [H¦]

zbawić

zepsuć, zniszczyć np. Ľle dobrane dwa kolory farb - to "zbawiona farba", do wyrzucenia [H¦]

zduć

wzd±ć np. "Antoszka krowe zduło, bo najadła si łakomo mokry kuniczyny" [JM]

zdurzyć

okłamać, oszukać kogo¶ [H¦]

zdybać

spotkać, znaleĽć, "dobrze, ży ja ciebi zdybał!" [AW]

zełepuch

niedojrzały owoc [AW]

zhurdzić

zwarzyć (np. "mleko się zhurdziło" - zwarzyło) [H¦]

zwurdzić się

(o mleku) ¶cinać się, zakwasić [AW]

żmenia, żminia

a) gar¶ć, dłoń [AW], b) miara, gar¶ć z dwóch dłoni, żmińka gar¶ć z jednej dłoni [JM]

żmiakać

prać w ręku [H¦]

żminka

miara - tyle, ile zmie¶ci się w jednej dłoni, np. jagód [H¦]

żwakać

żuć [JM]

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Komentarze
henryksliwa dnia stycznia 28 2009 21:00:20
Znalazłem w zakamarkach pamięci jeszcze parę słówek :
1 chochla nabierka ,warzęcha
2 grudz klatka piersiowa
3 klajster klej z kasztanów
4 klipa powieka oka
5 nastukotać nakrzyczeć na kogo¶
6 na zbytki na żarty
7 rupcak plecak
8 soroczka koszula
9 szpign±ć ukłuć
10 szlauch w±ż gumowy dowody
11 szaławyło kto¶ szybki-prędki w pracy,mowie, niedokładny.
okre¶lenie pogardliwe
12 pajda kromka chleba
13 za pazuch± pod pach±
14 ziobro żebro
15 wkuczy się przykrzy się, tęsknię
16 wymuzgać wytrzeć np.naczynie po miodzie kęskiem chleba
17 szczezło zniknęło,przepadło
18 termo¶ić potrz±sać - szarpać kim¶ lub czym¶





7 szaławyło-

8 szlauch- gumowy w±ż do wody
9 na zbytki - zrobić co¶ na żarty
10 nastukotać- to nakrzyczeć na kogo¶
11 szczezło przepadło, zniknęło
12 szpign±ć ukłuć
13 rupcak plecak
14 termosić potrz±sać,szarpać np.kim¶ lub kogo¶
15 wkuczy się przykrzy mi się , tęsknię
16 wymuzgać wytrzeć talerz po miodzie skórk± z chleba
17 pajda kromka chleba
18 ziobro żebro
19 za pazuch± pod pach±, schował co¶ za pazuchę

dodał H.¦.:lol:
Stach Krzywy dnia lutego 22 2009 19:56:16
A kto pamięta "bihme ne budu" ??
Kazimierz dnia lutego 25 2009 21:24:17
Ci co jeszcze pamiętaj± to powiedzenie pewnie nie maj± możliwo¶ci poczytania tego słownika.
Młodszym niewiele mówi, mog± jedynie domy¶lać się co znaczy.
henryksliwa dnia lutego 27 2009 00:53:34
Nie musz± się domy¶lać znaczenia tego powiedzenia, jest na 24
pozycji " Słownika gwary kresowej ".Teraz już chyba nikt nie używa
takich zwrotów,a szkoda ,były takie dĽwięczne,dosadne i takie swojskie
katarzynaO dnia marca 01 2009 19:04:57
Ten słownik jest kropelk± miodu na każde kresowe serce bardzo serdecznie dziękuję za opracowanie i umieszczenie na stronie takiego pięknego słowniczka.
Darek dnia marca 07 2009 11:05:45
hepta - zielsko
szpagat - gruba nić, np. do szycia butów
Remek dnia marca 09 2009 23:10:55
Bardzo dziękuję za wszystkie wpisy - i proszę o następne. Za jakie¶ dwa tygodnie, gdy uporz±dkuję materiały i dodam uzupełnienia, wezmę się i za ten słownik. Wszystkie Wasze wpisy zostan± poł±czone z reszt±, w alfabetycznym porz±dku. Pozdrawiam. smiley
Przybos dnia grudnia 09 2012 16:22:38
Na jednym z rodzinnych zdjęc .Zdjęcie z obozu jenieckiego oficerów amii austriackiej - CARYCYN -1917 / Carycyn = Wołgograd / jest zapisek zrobiny przez mojeg Dziadka :
Carycyn 917 Szwynder mynder mnogo żywoja
Czy maja Panstwo pomysla na rozszyfrowanie tego powiedzenia ?
Na pewno jest kresowe żydowsko -rosyjskie/ukraińskie zapisane po polsku . Pokręcone życie ?
Przybos
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl


Copyright © Kazimierz Dajczak & Remigiusz Paduch; 2007-2020